नमस्कार मंडळी,२१ व्या शतकाच्या सुरुवातीला आपण मोबाईल चा जास्त वापर करत नव्हतो पण याच दोन दशकात आपल्याला सर्वत्र मोबाइल आणि संगणक चे युग पाहायला मिळते. तर संगणकाशिवाय जगणे मुश्किल बनून चाललंय असं म्हणाल तरी चालेल. याच संगणकीय युगात बरच बदल घडताना आपल्याला दिसतात जसे AI (Artificial intelligence) यंत्रमानव ज्याने आपले जीवन सोयीस्कर बनवून टाकले. मंडळी या लेखातून आपण पाहणार आहोत सर्वात छोटा संगणक जो तुमच्या हाताच्या तळव्यावर मावेल इतका छोटा, विश्वास बसत नाही ना. चला तर मग पाहू रास्पबेरी पाय म्हणजे काय ? (what-is-Raspberry-Pi-in-Marathi)
रास्पबेरी पाय फाउंडेशन ही यूके-आधारित चॅरिटी संस्था आहे ज्याचा उद्देश तरुणांना संगणकीय आणि डिजिटल तंत्रज्ञानाच्या सामर्थ्याद्वारे त्यांच्या पूर्ण क्षमतेची जाणीव करून देण्यास सक्षम करणे आहे. Raspberry Pi हा कमी किमतीचा, हा एक अतिशय लहान संगणक आहे, म्हणजे तो तुमच्या स्मार्टफोनपेक्षा लहान आहे. जो संगणक मॉनिटर किंवा टीव्हीला जोडता येतो आणि त्याच बरोबर आपल्याला माउस व कीबोर्ड जोडण्यासाठी व्यवस्था केली आहे.
 |
| स्मार्ट फोन पेक्षाही लहान संगणक Raspberry Pi 5 संपूर्ण माहिती. |
रास्पबेरी पायमध्ये तुम्हाला सर्व प्रकारच्या गोष्टी मिळतात ज्या तुम्हाला मोठ्या कॉम्प्युटरमध्ये पाहायला मिळतात जसे Input/Output, Processors, RAM(Random Access Memory), USB Ports, LAN Port, HDMI Port, etc आणि त्याची किंमत 5$ - 35$ डॉलर पर्यंत आहे, म्हणजे तुम्हाला ते अंदाजे रु.2,000 मध्ये मिळेल.आजकाल चांगला फोन सुद्धा 2000 रुपयात मिळत नाही पण हा संगणक तुम्हाला इतक्या स्वस्तात मिळू शकतो.
नक्की वाचा -- ChatGpt काय आहे कसे कार्य करते ? Open AI Chat Gpt in Marathi
रास्पबेरी पाय हे एक सक्षम छोटे उपकरण आहे जे लहान मध्यम सर्व वयोगटातील लोकांना संगणक चालवण्यास ,स्क्रॅच (Scratch) आणि पायथन (Python) सारख्या भाषांमध्ये प्रोग्रामिंग कसे करावे हे शिकण्यासाठी सक्षम बनवते. थोडक्यात काय आपण रास्पबेरी पाय चा उपयोग करून प्रोग्रामिंग शिकू शकतो एवढी त्याची क्षमता आहे. आपण जसा संगणक वापरतो तसेच इंटरनेट ब्राउझ करणे / इंटरनेट सर्फिंग करणे आणि डेस्कटॉप वर हाय-डेफिनिशन व्हिडिओ पाहणे, मायक्रोसॉफ्ट ऑफिस चा वापर करून स्प्रेडशीट बनवणे, वर्ड-प्रोसेसिंग करणे, डॉकमेण्ट तयार करणे याच बरोबर गेम खेळणे यांसारख्या दैनंदिन गोष्टी आपण रास्पबेरी पाय वापरून सोयीस्कर रित्या करू शकतो.
रास्पबेरी पायचा भविष्यातील दृष्टिकोन :
प्रत्येक तरुण व्यक्तीला विकसित करण्याचा रास्पबेरी पायचा दृष्टिकोन आहे.
1. त्यांचे कार्य, समुदाय आणि वैयक्तिक जीवनात संगणक आणि डिजिटल तंत्रज्ञानाचा प्रभावीपणे वापर करण्याचे ज्ञान, कौशल्ये आणि आत्मविश्वास; समस्या सोडवण्यासाठी आणि सर्जनशीलपणे व्यक्त करण्यासाठी बनले आहे.
2. सामाजिक आणि नैतिक समस्यांबद्दल पुरेशी समज डिजिटल तंत्रज्ञान आणि त्यांच्या अनुप्रयोगाचे गंभीरपणे मूल्यांकन करण्यास सक्षम होण्यासाठी आणि चांगल्यासाठी तंत्रज्ञान डिझाइन आणि वापरण्यासाठी होते .
3. मानसिकता ज्यामुळे त्यांना तंत्रज्ञानातील बदलांमध्ये आत्मविश्वासाने व्यस्त राहण्यास आणि नवीन आणि उदयोन्मुख तंत्रज्ञानाबद्दल शिकणे सुरू ठेवता येते.
दीर्घकालीन उद्दिष्टे
शिक्षण: कोणत्याही शाळेला विद्यार्थ्यांना संगणकीय आणि डिजिटल तंत्रज्ञानासह कसे तयार करावे याबद्दल शिकवण्यासाठी, शिक्षकांसाठी सर्वोत्तम शक्य अभ्यासक्रम, संसाधने आणि प्रशिक्षण प्रदान करून सक्षम करणे.
अनौपचारिक शिक्षण : ऑनलाइन संसाधने आणि अँप, क्लब, स्पर्धा आणि युवा संघटनांसह भागीदारीद्वारे लाखो तरुणांना संगणकीय आणि शाळेबाहेरील डिजिटल तंत्रज्ञानासह कसे तयार करावे याबद्दल शिकण्यात गुंतवून ठेवणे.
नक्की वाचा -- क्रेडिट कार्ड म्हणजे काय (Credit Card in Marathi) ? संपूर्ण माहिती.
संशोधन : तरुण लोक कॉम्प्युटिंगबद्दल कसे शिकतात आणि डिजिटल तंत्रज्ञान कसे तयार करायचे याबद्दलची आमची समज वाढवणे आणि त्या ज्ञानाचा वापर आमच्या कामाचा प्रभाव वाढवण्यासाठी आणि संगणकीय शिक्षणाच्या क्षेत्रामध्ये प्रगती करण्यासाठी आहे.
रास्पबेरी पाय फाउंडेशन ही यूकेमधील नोंदणीकृत शैक्षणिक चॅरिटी संस्था (नोंदणी क्रमांक 1129409) आहे. आमच्या फाउंडेशनचे ध्येय प्रौढ आणि मुलांचे शिक्षण, विशेषतः संगणक, संगणक विज्ञान आणि संबंधित विषयांच्या क्षेत्रात प्रगती करणे हे आहे.
Raspberry Pi ला इंटरनेट कनेक्टिविटी करून बाहेरील जगाशी संवाद साधू शकतो, आणि डिजिटल मेकर प्रोजेक्ट्सच्या विस्तृत श्रेणीमध्ये, म्युझिक मशीन्स आणि पॅरेंट डिटेक्टरपासून वेदर स्टेशन्स आणि इन्फ्रा-रेड कॅमेर्‍यांसह ट्वीटिंग बर्डहाऊसमध्ये वापरले गेले आहे. रास्पबेरी फौंडेशन चे म्हणणे आहे कि जगभरातील लहान मुले ज्यांच्याकडे संगणक खरेदी करण्यास पुरेसे पैसे नाहीत अशा सर्व मुलांना Raspberry Pi वापरून प्रोग्रामिंग शिकणे व संगणक कसे कार्य करते हे समजून घेणे ह्या बाबी करताना पाहायचे आहे.
Raspberry Pi मध्ये आधीपासून RAM आहे, त्यात हार्ड डिस्क नाही, यासाठी तुम्ही त्यात मेमरी कार्ड टाकू शकता जे तुमचा डेटा साठवू शकते, याद्वारे तुम्ही डायरेक्ट टच स्क्रीन असलेले उपकरण देखील जोडू शकता. या पोर्टेबल कॉम्प्युटरमध्ये 1.2 GHz चा मायक्रोप्रोसेसर आणि 1 GB RAM आहे आणि त्याची स्वतःची Raspbian नावाची ऑपरेटिंग सिस्टीम देखील आहे जी सोबत येते आणि ते इन्स्टॉल करणे देखील खूप सोपे आहे जे आपण त्याच्या वेबसाइटला भेट देऊन शिकू शकता. रास्पबेरी पाय चालवण्यासाठी Raspbian Operating system Install करणे गरजेचे आहे.
नक्की वाचा -- ChatGPT वापरून पैसे कसे कमवायचे, ५० सोपे मार्ग
प्रथम Raspberry Pi 1 आले जे 2014 मध्ये लॉन्च झाले होते, त्यानंतर Raspberry Pi 2 जे 2015 मध्ये लॉन्च झाले होते. आणि नंतर Raspbian pi zero आगमन झाले होते. हे दोन्हीपेक्षा खूपच लहान संगणक आहे आणि त्यात USB पोर्ट कमी आहेत. त्यानंतर रास्पबेरी पायचे भरपूर versions मार्केट मध्ये लाँच झाले त्यापैकी Raspberry Pi 4 हे जास्त चालले कारण त्यामध्ये खूप सारे फीचर्स ऍड केले होते. याच वर्षी म्हणजे 2023 ला Raspberry Pi 5 लाँच करण्यात येणार आहे हे आधीच्या मॉडेलच्या क्षमतेपेक्षा खूपच ऍडव्हान्स आहे.
रास्पबेरी पाय ५ :
Raspberry Pi 5 मध्ये 64-बिट क्वाड-कोर आर्म कॉर्टेक्स-A76 प्रोसेसर आहे जो 2.4GHz (512KB प्रति-कोर L2 कॅशे आणि 2MB सामायिक L3 कॅशे) वर चालतो. Raspberry Pi 4 प्रमाणे, ते Wi-Fi 5 (802.11ac), ब्लूटूथ 5.0, ब्लूटूथ लो एनर्जी आणि गिगाबिट इथरनेटला समर्थन देते. दोन मायक्रो-एचडीएमआय पोर्ट आहेत, याचा अर्थ तुम्ही एक रास्पबेरी पाय वापरून 60Hz रिफ्रेश रेट आणि HDR सपोर्टसह दोन 4K डिस्प्ले प्लग करू शकता.जेव्हा यूएसबी पोर्ट्सचा विचार केला जातो, तेव्हा ते पुन्हा परिचित वाटेल कारण रास्पबेरी Pi 5 दोन पूर्ण-आकाराच्या USB 3.0 पोर्टसह एकाचवेळी 5Gbps ट्रान्सफर स्पीड आणि दोन पूर्ण-आकाराच्या USB 2.0 पोर्टसह येतो. एक USB-C पोर्ट आहे जो पॉवर पोर्ट म्हणून कार्य करतो.
 |
| स्मार्ट फोन पेक्षाही लहान संगणक Raspberry Pi 5 संपूर्ण माहिती. |
प्रथमच, PCI एक्सप्रेस पेरिफेरल्स जोडणे सोपे होणार आहे कारण रास्पबेरी पाई टीमने नवीन सिंगल-लेन PCIe 2.0 इंटरफेस उघड केला आहे. तरीही त्या इंटरफेसचा लाभ घेण्यासाठी तुम्हाला HAT एक्स्टेंशन (हार्डवेअर अटॅच्ड ऑन टॉप) किंवा अडॉप्टर मिळवावे लागेल. त्याचप्रमाणे, पॉवर-ओव्हर-इथरनेट वेगळ्या HAT द्वारे समर्थित आहे. तुम्हाला नेहमीचे 40-पिन हेडर आणि MIPI कॅमेरा/डिस्प्ले पोर्ट देखील आढळतील (जे 2 × 2 लेनवरून 2 × 4 लेनमध्ये अपग्रेड केले गेले आहेत). मायक्रोएसडी कार्ड स्लॉटची कार्यक्षमता देखील दुप्पट केली गेली आहे.
जेव्हा किंमतीचा विचार केला जातो तेव्हा, Raspberry Pi 5 फक्त दोन प्रकारांमध्ये येईल - एक $60 मध्ये 4GB RAM सह आणि $80 मध्ये 8GB. पहिल्या वेळेस रास्पबेरीची किंमत जास्त महाग होती, परंतु रास्पबेरी Pi 4 सध्या 1GB, 2GB, 4GB किंवा 8GB RAM सह उपलब्ध आहे — आणि ती दूर होणार नाही. जेव्हा तुम्ही दोन मॉडेल्सची समान प्रमाणात RAM ची तुलना करता, तेव्हा Raspberry Pi च्या किमती $5 ने वाढत जात आहेत असे जाणवेल.
रास्पबेरी पायचे काही निवडक प्रकार व मॉडेल्स (Raspbery Pi Models) :
| Family | Model | Wireless | GPIO | Released |
|---|---|---|---|---|
| Raspberry Pi 1 | B | No | 26-pin | 2012 |
| Raspberry Pi 1 | A | No | 26-pin | 2013 |
| Raspberry Pi 1 | B+ | No | 40-pin | 2014 |
| Raspberry Pi 1 | A+ | No | 2014 | |
| Raspberry Pi 2 | B | No | 2015 | |
| Raspberry Pi 3 | B+ | Yes | 2018 | |
| Raspberry Pi 4 | B (1 GiB) | Yes | 2019 | |
| Raspberry Pi 4 | B (2 GiB) | Yes | ||
| Raspberry Pi 4 | B (4 GiB) | Yes | ||
| Raspberry Pi 5 | Yes | 2023 | ||
Raspberry Pi चे उपयोग -
1. रोबोटिक्स (Robotics), हार्डवेअर (Hardware), कॉम्प्युटर (Computer) कनेक्ट करणार्‍या विद्यार्थ्यांसाठी रास्पबेरी पाय हे खूप चांगले उपकरण आहे.
2. अभियांत्रिकीचे विद्यार्थी आहेत ज्यांना रोबोटिक डिझाइनसारख्या (Robotic design) इलेक्ट्रॉनिक क्षेत्रात काही नवीन शोध घ्यायचा आहे आणि ते रास्पबेरीच्या माध्यमातून संगणकीकृत (Computerised) करू शकतात.
3. वैयक्तिक (Personnel Computer) संगणकाप्रमाणे वापरता येते.
4. स्प्रेडशीट, एमएस वर्ड (Spreedsheet , Ms word) इत्यादी कागदपत्रांची (Documentation) कामे करू शकतात.
नक्की वाचा -- जेम्स वेब स्पेस टेलिस्कोप म्हणजे काय? | James Webb Telescope in Marathi
5. रास्पबेरीच्या माध्यमातून तुम्ही Python आणि Java भाषांमध्ये कोडिंग देखील करू शकता.
6. यामध्ये तुम्ही लिनक्स ऑपरेटिंग सिस्टम (Linux operating system) वापरू शकता.
7. याद्वारे आपण किरकोळ संपादन (editing), ब्राउझिंग (Browsing), व्हिडीओ ग्राफिक्स (Video graphic), हे सर्व सहज हाताळू शकतो.
8. रोबोटिक्स, हार्डवेअर, कॉम्प्युटर कनेक्ट करणार्‍या विद्यार्थ्यांसाठी रास्पबेरी पाय हे खूप चांगले उपकरण आहे.
रास्पबेरी पायचा उपयोग कोठे केला गेला ?
हा छोटा (small single – based computer) संगणक, ज्याला आपण रास्पबेरी पाय म्हणतो, युनायटेड किंगडममधील रास्पबेरी पाय फाउंडेशनने शाळा आणि विकसनशील देशांमध्ये संगणक विज्ञानाच्या (Computer Science) शिकवणीला प्रोत्साहन देण्यासाठी विकसित केले आहे.
भारतातही हे सहज उपलब्ध आहे. माहिती तंत्रज्ञान क्षेत्रातील विद्यार्थ्यांसाठी हा संगणक खूप महत्त्वाचा आहे कारण ते अनेक गोष्टी करू शकतात आणि काही नाविन्यपूर्ण विद्यार्थी आहेत जे दररोज काहीतरी नवीन करण्याचा प्रयत्न करतात. तुमची इच्छा असल्यास तुम्ही नक्कीच करू शकता. त्यासाठी तुम्हाला रास्पबेरी पायचे मार्केट मध्ये असणारे रास्पबेरी पायच्या मॉडेल्स बद्दल माहिती असणे गरजेचे आहे.
रास्पबेरी पाय कसे वापरावे (How to use Raspberry Pi) ?
1. मित्रांनो, Raspberry Pi वापरण्यासाठी सर्वप्रथम तुम्हाला त्यात OS टाकावी लागेल. तसे, तुम्हाला त्यात त्यांचे डीफॉल्ट OS मिळेल, ज्याचे नाव Raspbian आहे. याशिवाय तुम्ही त्यात Kali Linux, Windows 10 loT Core, Ubuntu इत्यादी OS देखील इन्स्टॉल करू शकता.
2. यानंतर, तुम्हाला त्यात एक USB कीबोर्ड, USB माउस, एक डिस्प्ले आणि मेमरी कार्ड स्थापित करावे लागेल जे Raspberry Pi साठी हार्ड ड्राइव्ह म्हणून काम करेल. या सर्व गोष्टी Raspberry Pi शी जोडल्यानंतर तुम्ही तुमच्या इच्छेनुसार त्यासोबत काम करू शकता.
3. जर तुम्हाला त्यात इंटरनेट वापरायचे असेल तर तुम्हाला LAN केबल देखील जोडावी लागेल. यामध्ये तुम्ही नंतर कोडिंग, गेमिंग इत्यादी गोष्टी अगदी आरामात करू शकता. यामुळे तुमच्या संगणकाच्या मूलभूत गरजा सहज पूर्ण होतील.
4. मित्रांनो, जर तुम्हाला Raspberry Pi विकत घ्यायचे असेल तर तुम्ही ते Amazon, Ebay इत्यादी ऑनलाइन शॉपिंग वेबसाइटवरून ऑनलाइन खरेदी करू शकता.
निष्कर्ष :
मंडळी या आजच्या लेखातून आपण रास्पबेरी पाय म्हणजे काय ? (what-is-Raspberry-Pi-in-Marathi), Raspberry Pi चे उपयोग, रास्पबेरी पायचा उपयोग कोठे केला गेला ?, रास्पबेरी पाय कसे वापरावे (How to use Raspberry Pi) ? याबाबत माहिती घेतली ती तुम्हाला कशी वाटली हे कमेंट करून सांगायला विसरू नका. ही माहिती तुम्ही तुमच्या प्रियजनांशी शेयर करू शकता. जोशमराठी डॉट कॉम नेहमीच आपल्या वाचकांसाठी रोचक आणि नाविन्यपूर्ण माहिती प्रसिद्ध करत असते. धन्यवाद 🙏
टिप्पणी पोस्ट करा