नमस्कार मित्रांनो, आपण आपला जन्म झाल्यापासून पृथ्वीला पाहत आहोत, तिच्या सोबतच निसर्गात लहानाचे मोठे होतोय. उन्हाळे पावसाळे निघून जात आहेत. या निसर्गाचं खरंच खूप कौतुक वाटत कधीकधी. कसा मानवाप्रमाणेच इतर जीव ,कीटक व जंतू यांना स्वतःमध्ये सामावून घेतोय. कितीतरी गूढता ,रहस्यमयता त्याने लपवून ठेवल्या आहेत. हे सर्व पाहताना मात्र नेहमी एकच प्रश्न चिन्ह मनावर प्रतिबिंबित होते ते म्हणजे पृथ्वीची (Earth) उत्पत्ती -जन्म कसा झाला असावा ? आपण पृथ्वीला धरती माता म्हणतो. एवढेच काय आपण तिला देव मानतो.
मंडळी तुम्ही कधी निरीक्षण केलेत का ? तुम्हाला कधी हा प्रश्न पडलाय का कि , पृथ्वी गोल फिरतेय मग ते आपल्याला का नाही जाणवत. पृथ्वीवरील डायनासोर जीवाची प्रजाती नष्ट कशी आणि का झाली असावी ? पृथ्वीप्रमाणेच अन्य ग्रहांवर हि हवामान का आढळत नाही ? अश्याच काहीश्या प्रश्नांची उत्तरे आणि रहस्ये, तथ्ये (Earth Facts) या आजच्या लेखाद्वारे जाणून घेणार आहोत. ते जाणून तुम्हाला आश्चर्य वाटल्या खेरीज राहणार नाही. तसेच असे काही विषय आहेत कि ते तुम्ही समजून घेतल्यास तुमच्या जवळील ज्ञान भांडारात नवी भर पडेल असे म्हंटले तरी हरकत नाही. चला तर मित्रानो पाहुयात पृथ्वी विषयी काही रोचक फॅक्टस (Interesting Facts about Earth in marathi)
 |
| पृथ्वी बाबत ५० तथ्ये - Interesting Facts about Earth व संपूर्ण माहिती.-जोशमराठी |
सौर मंडळाच्या सर्व ग्रहांपैकी फक्त पृथ्वी असा ग्रह आहे. जिच्यावर जीव जगण्यास पोषक वातावरण शक्य आहे, जे तुमचे हे , आपल्या सर्वांचे आहे , प्राणिमात्रांचे आहे , जे खरोखरच एक सुंदर घर आहे. (Interesting Facts about Earth in marathi). या आपल्या पृथ्वीवर लाखो करोडो वर्षांपासून वृक्ष ,झाडे ,वनस्पती वन्यजीव अस्तित्वात आहेत. पृथ्वी सूर्यापासून बुध ,शुक्र या ग्रहानंतर तिसरा क्रमांकाचा ग्रह आहे. असंख्य शास्त्रज्ञांनी पृथ्वीवरील जीवनाची निर्मिती, स्थान, गती, रचना, अस्तित्व याबद्दल शोध घेण्यात सतत प्रयत्न केले आहेत आणि या ग्रहा संबंधित अनेक मनोरंजक शोध जगासमोर ठेवले आहेत.
नक्की वाचा >> अबब या देशात पडतो Fish Rain रहस्य जाणून व्हाल थक्क
आपल्या शास्त्रज्ञानांनी लावलेल्या नवनवीन शोधांमुळेच पृथ्वीला नीट समजून घेणे शक्य झाले आहे. उदाहरणार्थ सांगायचे झाले तर सौरमालेतील पृथ्वी (Earth in the solar system) असा एकमेव ग्रह आहे ज्यावर पाणी हे तिन्ही अवस्थांमध्ये स्थायू ,द्रव आणि वायू रूपात आढळले जाते. पृथ्वीचा ७१ % भाग हा पाण्याने व्यापला असून दक्षिण आणि उत्तर ध्रुवावर बर्फाच्या जमिनी आहेत.
पृथ्वीचे वातावरण अनेक थरांनी बनलेले आहे. यामध्ये मुख्यत्वे करून नायट्रोजन आणि ऑक्सिजन वायूचे प्रमाण सर्वाधिक आहेत. वातावरणात ओझोन वायूचा एक थर आहे जो सूर्यापासून निघणाऱ्या हानिकारक अतिनील किरणांना प्रतिबंधित करतो. दाट वातावरणामुळे, सूर्यप्रकाशाचा काही प्रमाणात परावर्तन होते त्यामुळे तापमान नियंत्रित राखण्यास मदत होते. जर एखादी उल्कापिंड पृथ्वीच्या वातावरणात प्रवेश करते तेव्हा हवेच्या घर्षणामुळे तिचे पूर्ण ज्वलन होते किंवा लहान लहान तुकडे होतात.
पृथ्वीवर ऋतू का आढळतात (Why Does Earth Have Seasons?)
पृथ्वी सूर्यापासून सुमारे १५० दशलक्ष किलोमीटर अंतरावर आहे. जसे वर सांगितल्याप्रमाणे सूर्यापासून अंतराचा विचार केला तर पृथ्वीचा (Earth) तिसरा क्रमांक लागतो . सूर्याची एक प्रदक्षिणा पूर्ण करण्यासाठी पृथ्वीला ३६५ दिवस लागतात ज्याला आपण एक वर्ष असे म्हणतो. पृथ्वी हि तिच्या अक्षांवर अनुलंब २३.५ अंश झुकलेली आहे. यामुळेच वेगवेगळ्या प्रकारचे वातावरण त्यावर येते. त्याच्या अक्षावर, ते २४ तासांत एक फेरी पूर्ण करते, ज्यामुळे त्यावर दिवसरात्र रात्र होते. पृथ्वीचा उपग्रह चंद्राच्या सान्निध्यामुळे, हे पृथ्वीवरील हवामानास (weather) घडण्यास जबाबदार आहे. त्याच्या आकर्षणामुळे, समुद्रामध्ये भरती ओहोटी येते. चंद्र हा पृथ्वीचा एकमेव नैसर्गिक उपग्रह आहे.
पृथ्वीचे नाव (How did Earth get its name?)
पृथ्वी किंवा पृथवी हा एक संस्कृत शब्द आहे ज्याचा अर्थ "प्रचंड धारा" आहे. एका वेगळ्या आख्यायिकेनुसार, तिचे नाव महाराज पृथु वरून पृथ्वी पडले. धारा, भूमी, धृत्री, रस, रत्नाग्राभा पृथ्वीची इतरही (other names for earth) नावे आहेत. इंग्रजीमध्ये पृथ्वी (Earth) आणि लॅटिन भाषेत टेरा (Terra). तथापि, बहुतेक सर्व नावांमध्ये, त्याचा अर्थ जवळजवळ समान आहे. पृथ्वी हा एकमेव असा ग्रह आहे ज्याचे नाव ग्रीक किंवा रोमन देवतांच्या नावावरून ठेवलेले गेले नाही.
पृथ्वी विषयी काही रोचक फॅक्टस (Interesting Facts about Earth in marathi)
१) वैज्ञानिकांनी नुकत्याच केलेल्या सर्वेक्षणात भूगर्भातील एक हजार चौरस किमी दूरवर पाण्याचा एक महासागर आहे.
२) पृथ्वी आणि सूर्यामध्ये जास्तीत जास्त अंतर (औदासीन्य) १५२.१ दशलक्ष किलोमीटर आहे. तसेच पृथ्वी आणि सूर्यामधील किमान अंतर १४७.५ दशलक्ष किलोमीटर आहे.
३) शास्त्रज्ञांचा असा दावा आहे की भविष्यात काही लघुग्रह / धूमकेतू पृथ्वीवर येऊन धडकतील आणि आपल्या पृथ्वीचे आयुष्य पूर्णपणे नष्ट करतील. तुम्हाला माहित आहे काय की डायनासोर युगातही अशीच एक घटना घडून आली होती, ज्यामुळे पृथ्वीवरून डायनासोरची प्रजाती नष्ट झाली होती.
४) पृथ्वीच्या वातावरण आणि बाह्य अवकाशातील सीमा कर्मान लाइन म्हणून ओळखली जाते आणि ही सीमा पृथ्वीच्या समुद्रसपाटीपासून १०० किमी अंतरावर आहे. ही सीमा पार करणार्यांना अंतराळवीर म्हंटले जाते.
५) काही खडक आपल्या ग्रह पृथ्वीवर आपोआप हलतात. तथापि, शास्त्रज्ञ आतापर्यंत या खडकांचा खरा वेग पकडण्यात अपयशी ठरले आहेत.
६) पृथ्वीची निर्मिती हि जवळ जवळ ४.५४ बिलियन वर्षांपूर्वी झाली आहे आणि पृथ्वी विषयी शास्त्रज्ञाचे असे अनुमान आहे कि या ग्रहावर ४.१ बिलियन वर्ष पूर्वी जीवनाचे अस्तित्व सुरु झाले.
७) पृथ्वी हा ३९९५ मैलांच्या परिघासह आपल्या सौर मंडळामधील पाचवा सर्वात मोठा ग्रह आहे.
८) जेव्हा आपण अंतराळातील ६अब्ज किलोमीटर अंतरावरून पृथ्वीला पाहता तेव्हा निळ्या तारासारखा दिसतो आणि या आपल्या ग्रहावरील पाण्यामुळे आकाशातून पृथ्वीच्या निळ्या दिसण्याचे कारण आहे.
९) पृथ्वीला बाह्य अंतराळातून निळे दिसण्यामुळे "ब्लू प्लॅनेट (Blue Planet)" म्हणून देखील ओळखले जाते.
१०) पृथ्वीच्या पृष्ठभागावर ७०% पेक्षा जास्त पाणी आहे, परंतु आपणास माहित आहे की हे पृथ्वीच्या वस्तुमानापेक्षा १% पेक्षा कमी आहे. पृथ्वीचे वस्तुमान ५,९७२,१९०,०००,०००,०००,०००,०००,००० किलो आहे.
११) शास्त्रज्ञांनी नुकतीच गणना केली आहे की पृथ्वीवर अद्याप १५०० पेक्षा जास्त खनिज साठे सापडलेले नाहीत. आपल्या माहितीसाठी, तुम्हाला सांगावेसे वाटते की मानव पृथ्वीवर सापडलेल्या ५००० पेक्षा जास्त खनिजांविषयी अवगत आहे.
१२) मालदीव जगातील सर्वात सपाट असा देश आहे, ज्याची सरासरी समुद्र पातळी २.४ मीटर पेक्षा जास्त आहे.
 |
| पृथ्वी बाबत ५० तथ्ये - Interesting Facts about Earth व संपूर्ण माहिती.-जोशमराठी |
१३) मेघालयातील मौसिंराम हे पृथ्वीवरील सर्वाधिक पावसाचे ठिकाण असून सरासरी ११,८७१ मिमी वार्षिक पाऊस पडतो.
१४) अंटार्क्टिकामधील वोस्तोक स्टेशनवर आतापर्यंतचे सर्वात थंड तापमान होते, जे शून्य -८९.२ अंश सेल्सिअस नोंदले गेले.
१५) पृथ्वीचे सर्वात थंड लोकवस्तीचे ठिकाण : रशियाच्या सायबेरियातील ओयमकोन हे गाव आहे जिथे हिवाळ्यातील तापमान -६८ डिग्री सेल्सिअस पर्यंत पोहोचते.
१६) बर्म्युडा त्रिकोणातील अपघातांविषयी शास्त्रज्ञांचा असा विश्वास आहे की हे सर्व अपघात पृथ्वीच्या मजबूत चुंबकीय (Strong Gravity) शक्तीमुळे होते.
१७) अंतर्गत निकेल-लोह कोरच्या अस्तित्वामुळे, पृथ्वीला एक मजबूत चुंबकीय क्षेत्र प्राप्त झाली आहे, हे चुंबकीय क्षेत्र पृथ्वीवर सौर वारा रोखण्यास जबाबदार आहे.
१८) पृथ्वी एकेकाळी ब्रह्मांडाचे केंद्र मानली जात असे आणि शास्त्रज्ञांचा असा विश्वास होता की सूर्य आणि इतर ग्रह पृथ्वी भोवती फिरत आहेत, तथापि, पृथ्वीच्या संदर्भात वैज्ञानिकांनी केलेल्या निरंतर शोधांनी ही कल्पना खोटी असल्याचे सिद्ध झाले.
१९) पृथ्वी हा एकमेव असा ग्रह आहे ज्याचे नाव ग्रीक किंवा रोमन देवतांच्या नावावरून ठेवले गेले नाही. उदाहरणार्थ, ज्युपिटरचे नाव रोमन गॉड्सच्या राजाच्या नावावर ठेवले गेले आहे आणि युरेनसचे नाव आकाशातील ग्रीक देवतांच्या नावावरून ठेवले गेले आहे, परंतु पृथ्वीचे नाव इंग्रजी / जर्मन येते, ज्याचा अर्थ "पृथ्वी" असा होतो.
२०) पृथ्वी हा सौर मंडळामध्ये एकमेव ग्रह असा आहे ज्याच्या पृष्ठभागाच्या खाली टेक्टोनिक प्लेट्स आहेत. या प्लेट्स पृथ्वीच्या आत मॅग्माच्या शीर्षस्थानी तरंगत असतात, जेव्हा या प्लेट्स आपसात धडकतात, तेव्हा पृथ्वीवर कंप उद्भवते ज्यास सामान्य भाषेत आपण भूकंप म्हणतो.
२१) पृथ्वीची कोर सुमारे ८५-८८% लोहापासून बनलेली आहे आणि त्याच्या कवचावर सुमारे ४७% ऑक्सिजन आहे.
२२) १० जुलै १९१३ रोजी कॅलिफोर्नियामधील डेथ व्हॅली, ग्रीनलँड रॅंच येथे आतापर्यंत पृथ्वीच्या पृष्ठभागावरील सर्वात उष्ण दिवस ५६.७ डिग्री सेल्सियस (१३४ ° फॅ) डिग्री सेल्सियस होता जो नोंदविला गेला.
२३) पृथ्वीच्या पृष्ठभाग तपमान सरासरी -८८/५८ (किमान / कमाल) अंश सेल्सिअस असते.
२४) पृथ्वीची घनता ५.५१३ ग्रॅम प्रति घन सेंटीमीटर तर पृष्ठभाग क्षेत्र ५१०,०६४,४७२ चौरस किलोमीटर आहे.
२५) विषुववृत्ताच्या दक्षिणेस एक डिग्री माउंट चिंबोराझो शिखर आहे , हे पृथ्वीवरील सर्वात उंच बिंदू आहे.
२६) पृथ्वीचा चंद्र हा एकमेव नैसर्गिक उपग्रह आहे, तर तुमच्या माहितीसाठी, बृहस्पति (गुरु - Jupiter) ग्रहास एकूण ६७ चंद्र आहेत.
नक्की वाचा >> काळ्या मुंग्या Black Ants का चावत नाहीत ?
२७) सौर मालेतील पाचवा सर्वात मोठा उपग्रह चंद्र आहे व पृथ्वीच्या चंद्राची त्रिज्या १७३८ किमी आहे.
२८) पृथ्वी आणि चंद्र यांच्यातील गुरुत्वाकर्षणाच्या बलामुळे पृथ्वीवरील समुद्रांमध्ये भरतीची ओहोटी उदयास येत असते.
२९) पृथ्वीच्या चंद्राचा आकार पृथ्वीच्या आकाराच्या सुमारे २७% आहे.
३०) तुम्हाला माहित आहे काय की आपण सर्वजण सूर्याभोवती सरासरी तासाला १०७,१८२ किमी वेगाने प्रवास करीत आहोत.
३१) पृथ्वीवर द्रव स्वरूपात पाण्याचे अस्तित्व पृथ्वीवरील तापमानामुळे होते, ज्यामध्ये पाणी १०० डिग्री सेल्सिअस तापमानास उकळण्यास सुरवात होते आणि अशा प्रकारे पृथ्वीचे तापमान त्याचे वायूमध्ये रुपांतर करते आणि ते पावसाच्या माध्यमातून मानवांना, प्राणी आणि पक्ष्यांना इत्यादी उपलब्ध करते.
३२) पृथ्वीवर असणारे ९५% पेक्षा जास्त महासागर अद्याप मानवांच्या आवाक्यापासून लांब आहेत.
३३) करोडो वर्षांपूर्वी पृथ्वीवर सापडलेल्या प्राण्यांच्या एकूण प्रजातींपैकी ९९% प्राणी आता नामशेष झाल्या आहेत.
३४) पृथ्वीच्या फिरण्याच्या गतीचा वेग हळू हळू कमी होत आहे, याचा अर्थ असा होतो की आणखी काही लाखों वर्षांनंतर पृथ्वीवरील दिवसाची स्तिथी २५ तास असेल.
३५) पृथ्वीच्या आतील कोरचे तापमान ५४०० ते ६००० डिग्री सेल्सिअस दरम्यान आहे, ज्वालामुखीद्वारे पृथ्वीच्या अंतर्गत भागातून निघणारे मॅग्मा हे त्याचे एकमेव उदाहरण आहे.
३६) पृथ्वी अनुक्रमे अंतर्गत कोर, बाह्य कोर, आवरण आणि कवच अशा चार मुख्य थरांनी बनलेली आहे.
 |
| पृथ्वी बाबत ५० तथ्ये - Interesting Facts about Earth व संपूर्ण माहिती.-जोशमराठी |
३७) पृथ्वीच्या अंतर्गत कोरचे तपमान सूर्याच्या पृष्ठभागाच्या तपमानापेक्षा जास्त आहे. हि एक कुतूहल जनक बाब आहे.
३८) पृथ्वीच्या वातावरणात ट्रॉपोस्फियर, स्ट्रॅटोस्फियर, मेसोफियर, थर्मोस्फीयर आणि एक्सोस्फिअर पाच थर आहेत.
३९) विमाने ६०,००० फूट उंचीवर उड्डाण करत असतात, जे सुमारे १८.२८८ किमी आहे.
४०) "मारियाना ट्रेंच (Mariana Trench)" म्हणून ओळखले जाणारे खंदक हे प्रशांत महासागराच्या पृष्ठभागाखाली जपानच्या दक्षिण-पूर्वेस पृथ्वीवरील सर्वात खोल सुमारे सात मैल ज्ञात खंदक आहे.
४१) पृथ्वीच्या सुमारे ७१% पृष्ठभाग हा महासागराने व्यापलेला आहे, ज्यामध्ये या आपल्या ग्रहावर ९७% पाणी असते, हे महासागर महान रहस्ये आणि भौगोलिक वैशिष्ट्यांसह परिपूर्ण आहेत. उदाहरणार्थ, पृथ्वीची सर्वात लांब पर्वतरांग देखील पाण्याखाली आहे.
४२) पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणामुळे, १५,००० मीटरच्या वर पर्वताची उंची वाढणे शक्य नाही.
४३) पृथ्वीच्या सजीव निर्जीव , प्रत्येक कणाकणांत कार्बन सामावलेला आहे.
४४) पृथ्वीच्या पृष्ठभागापैकी केवळ ११ टक्के भाग अन्न तयार करण्यासाठी वापरला जातो.
४५) दरवर्षी, पृथ्वीच्या वातावरणात ३०,००० बाह्य अवकाश वस्तू (उल्का-पिंड) प्रवेश करतात.
नक्की वाचा >> भारतातील ११ रहस्यमयी मंदिरे (Top 11 Mysterious temples)
४६) तुम्हाला माहित आहे की सुमारे ३० दशलक्ष वर्षांपूर्वी पृथ्वीवर असा कोणताही देश नव्हता. सर्व खंड एकमेकांशी जोडलेले होते. शास्त्रज्ञांनी त्यास ‘पांझिया (Panjea)’ असे नाव दिले.
४७) आपल्या पृथ्वीचे वय सुमारे ४५४ दशलक्ष वर्षे आहे. शास्त्रज्ञांनी रेडिओमेट्रिक डेटिंग (Radiometric Dating Method) पद्धतीद्वारे पृथ्वीचे वय शोधले आहे.
४८) माउंट एव्हरेस्टला (Mount Everest) पृथ्वीवरील सर्वात उंच पर्वत म्हटले जाते कारण माउंट एव्हरेस्टची उंची समुद्रसपाटीपासून 8850 मीटर उंच आहे.
४९) २०१७ पर्यंत, पृथ्वीची लोकसंख्या सुमारे ७४० कोटी आहे.
५०) २३ ऑगस्ट १९६६ रोजी प्रथमच चंद्रावरून पृथ्वीचे छायाचित्रण करण्यात आले.
 |
| पृथ्वी बाबत ५० तथ्ये - Interesting Facts about Earth व संपूर्ण माहिती.-जोशमराठी |
मंडळी पृथ्वी (Earth facts), चंद्र, ग्रह व तारे अर्थात सर्व अंतराळ (Space) यांविषयी जेवढी आपण चर्चा करू तेवढी कमीच आहे. कारण हे अवकाश इतके अथांग पसरलेले आहे कि एका टोकापासून दुसऱ्या टोका पर्यंत जाणे कधीच शक्य नाही. कितीतरी लाखो करोडो गूढ रहस्ये अजूनही आपल्याला ज्ञात नाहीत. याच ब्रह्मांडा विषयी जाणून घेणे खूपच रोचक आणि कुतूहलजन्य आहे.
मित्रांनो वरील लेखा आपण बऱ्यापैकी पृथ्वी बाबत पृथ्वीवर ऋतू का आढळतात (Why Does Earth Have Seasons?), पृथ्वीचे नाव (How did Earth get its name?), पृथ्वी विषयी काही रोचक फॅक्टस (Interesting Facts about Earth in marathi) हि माहिती पाहिली. आम्हाला आशा आहे की हि माहिती तुम्हाला आवडली असेल आणि तुम्हाला तिचा नक्कीच फायदा होईल. या लेखाबद्दल तुम्हाला काही शंका आणि तुमचा अभिप्राय कमेंट करून सांगायला विसरू नका.
तुमचा अभिप्राय हा आमच्यासाठी मौल्यवान आहे त्याच्याद्वारेच आम्हाला नवनवीन लेख लिहण्यास प्रेरणा मिळते. जोशमराठी संकेतस्थळ नेहमीच ज्ञान-रंजन विभागात रोचक व मदतगार माहिती आणत असते. हि माहिती तुम्ही तुमच्या प्रियजनांशी नक्की शेयर करा. धन्यवाद... !!
टिप्पणी पोस्ट करा