MPSC अभ्यासक्रम (Syllabus-Prelims-Mains) | Spardha pariksha
मित्र आणि मैत्रिणीनो स्पर्धा परीक्षा एमपीएससी च्या विभागात आपण आज पाहणार आहोत , एमपीएससी अभ्यासक्रम (MPSC Syllabus) , एमपीएससी प्रीलिम परीक्षा (MPSC Prelims) , एमपीएससी मुख्य परीक्षेचा नमुना (MPSC Mains Exam Pattern) तुम्ही जर या क्षेत्रात नवीन तसेच जुने उमेदवार असाल तर हा लेख तुमच्यासाठी खूपच महत्वाचा ठरणार आहे.
महाराष्ट्र राज्य शासनाच्या नोकरीच्या इच्छुकांसाठी Maharashtra Public Service Commission (MPSC) महाराष्ट्र लोकसेवा आयोग राज्य सेवा परीक्षा (एमपीएससी राज्यसेवा- MPSC Rajyaseva exam परीक्षा म्हणूनही ओळखली जाते) ही एक उत्कृष्ट परीक्षा आहे. महाराष्ट्र राज्य सरकार अंतर्गत राज्य प्रशासन विभागातील विविध विभागात अधिकारी भरती करण्यासाठी एमपीएससीमार्फत दरवर्षी हे आयोजन केले जाते. महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगामार्फत Maharashtra Public Service Commission (MPSC) परीक्षा घेतल्या जातात आणि देखरेख ठेवली जाते.
 |
| MPSC अभ्यासक्रम (Syllabus-Prelims-Mains) | Spardha pariksha |
भारतीय नागरी सेवेत अधिकारी भरती करण्यासाठी यूपीएससी (UPSC) दरवर्षी नागरी सेवा परीक्षा घेत असते. यूपीएससी सिव्हिल सर्व्हिसेस पास होणे म्हणजे देशातील प्रतिष्ठित नागरी सेवांमधील व्यवसायातील आपले स्थान मिळवणे . (UPSC Exam) ही परीक्षा तीन टप्प्यात घेतली जाते. ओलांडण्याचा पहिला टप्पा म्हणजे यूपीएससी प्रीलिम परीक्षा. हि परीक्षा म्हणजे सर्व टप्प्यांमधील सर्वात सोपा मानला जाऊ शकतो परंतु सर्वात तीव्र स्पर्धेपैकी एक आहे. परंतु या लेखामध्ये आपण फक्त एमपीएससी परीक्षेबाबतच्या अभ्यासक्रमाविषयी (MPSC Exam Syllabus) जाणून घेणार आहोत.
हा लेख तुमच्यासाठी खूप महत्वाचा आहे - MPSC Exam म्हणजे काय ? पात्रता (MPSC Exam Eligibility) ? || Spardha Pariksha
एमपीएससी अधीनस्थ सेवा (MPSC Subordinate Services), वर्ग सी सेवा (Class C Services), अभियांत्रिकी सेवा (Engineering Services), कृषी सेवा (Agriculture Services), न्यायिक सेवा (Judicial Services) इ. ने घेतलेल्या इतर परीक्षा एमपीएससी राज्य सेवा परीक्षा (MPSC State Service Exam) अभ्यासक्रम आणि नमुना तपासू शकतात.
एमपीएससी अभ्यासक्रम (MPSC Syllabus) :
इतर सर्व राज्य लोक सेवा आयोग आणि यूपीएससी प्रमाणे, एमपीएससी राज्य सेवा परीक्षा देखील तीन टप्प्यात घेतली जाते :
१. प्रिलिम्स (Prelims)
२. मुख्य (Mains)
३. मुलाखत (Interview)
उमेदवारांना पुढील टप्प्यात पात्र ठरण्यासाठी प्रत्येक टप्प्यात पास व्हावे लागेल, जर उमेदवारांनी प्रीलिम्स पास केल्या असतील तर मुख्य परीक्षा देऊ शकतात, त्यांना अंतिम टप्प्यात बोलावले जाईल ते म्हणजे एमपीएससी परीक्षेची मुख्य मुलाखत.
एमपीएससी अभ्यासक्रम (MPSC Syllabus) : एमपीएससी प्रीलिम परीक्षा (MPSC Prelims) परीक्षा नमुना
अभ्यासक्रमाला जाण्यापूर्वी थेट उमेदवारांना एमपीएससी प्रिलिम्सच्या परीक्षेचा नमुना तपासून पाहणे खूप गरजेचे आहे.
एमपीपीएससी प्रिलिम्स परीक्षा नमुना : या टप्प्यातील परीक्षेत दोन अनिवार्य उद्दिष्टांचे पेपर (two compulsory objective) असतात. विस्तृत परीक्षा नमुना आणि एमपीएससी प्रीलिम परीक्षेचा तपशील लक्षात घ्या. दोन्ही पेपर प्रत्येकी २ तासांचे असतात.
| Paper No. | No. of Questions | Total Marks | Standard | Medium | Duration | Nature of Paper |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Paper I | 100 | 200 | Degree | English & Marathi | 2 hours | Objective |
| Paper II | 80 | 200 | Mix of Degree and School (depends on topic – refer below) |
English & Marathi | 2 hours | Objective |
◾ परीक्षेबाबत महत्त्वाचे मुद्दे:
➤ मुख्य परीक्षेसाठी पात्र उमेदवारांसाठी दोन्ही पेपर्सचे गुण विचारात घेतले जातात.
➤ पेपर I आणि पेपर II या दोन्ही पेपरमधील चुकीच्या उत्तरांसाठी नकारात्मक चिन्हांकन केले जाते.
➤ न सोडवले प्रश्नांसाठी नकारात्मक चिन्हांकित केले जाणार नाही.
➤ प्रश्नाला वाटलेल्या सर्व गुणांपैकी 1/3 गुणांची नकारात्मक चिन्हांकन आहे.
➤ पेपर II मधील निर्णय घेण्याच्या प्रश्नांची (questions on decision making) चुकीची उत्तरे दिल्यास नकारात्मक गुण प्राप्त होत नाहीत.
➤ सर्व प्रश्न इंग्रजी आणि मराठी भाषेत सेट केले आहेत जे उमेदवारांच्या इंग्रजी भाषेच्या ज्ञानाची चाचणी घेण्याकरिता आहेत.
➤मुख्य परीक्षेत पात्र होण्यासाठी उमेदवारांनी किमान गुण मिळवणे आवश्यक आहे जे ठरवून दिले आहेत .
एमपीएससी अभ्यासक्रम (MPSC Syllabus) : एमपीएससी प्रीलिम्स अभ्यासक्रम (MPSC Prelims Syllabus)
उमेदवार त्यानंतरच्या मुदतीत दोन्ही पेपर्सचे एमपीएससी प्रीलिम्स अभ्यासक्रम (MPSC Prelims Syllabus) तपासू शकतात. यूपीएससी (UPSC) प्रमाणे, एमपीएससी (MPSC) देखील अभ्यासक्रमातील फक्त विषयांची नावे प्रदान करते. ही राज्यस्तरीय परीक्षा असल्याने बहुतेक प्रश्नांवर महाराष्ट्राकडे लक्ष असते. योग्य तयारीच्या धोरणामुळे उमेदवारांना दोन्ही परीक्षांची एकाच वेळी तयारी करणे शक्य आहे.
पेपर I अभ्यासक्रम / (Paper I Syllabus)
➤ राज्य, राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय महत्त्व असलेल्या सद्य घटना./ Current events of state, national and international importance.
➤ भारताचा इतिहास महाराष्ट्राच्या विशेष संदर्भात आणि भारतीय राष्ट्रीय चळवळ. / History of India (with special reference to Maharashtra) and Indian National Movement.
➤ महाराष्ट्र, भारत आणि जागतिक भूगोल - महाराष्ट्र, भारत आणि जगाचा भौतिक, सामाजिक, आर्थिक भूगोल. / Maharashtra, India and world geography – Physical, Social, Economic geography of Maharashtra, India and the World.
➤ महाराष्ट्र आणि भारत - राज्य आणि प्रशासन - राज्यघटना, राजकीय व्यवस्था, पंचायती राज, नगर प्रशासन, सार्वजनिक धोरण, हक्क इ. / Maharashtra and India – Polity and Governance – Constitution, Political System, Panchayati Raj, Urban Governance, Public Policy, Rights Issue, etc.
➤ आर्थिक आणि सामाजिक विकास - टिकाऊ विकास, गरीबी, समावेश, लोकसंख्याशास्त्र, सामाजिक क्षेत्रातील उपक्रम इ. / Economic and Social Development – Sustainable Development, Poverty, Inclusion, Demographics, Social Sector Initiatives, etc.
➤ पर्यावरणीय पर्यावरणशास्त्र, जैवविविधता आणि हवामान बदल या विषयावर सामान्य विषय - ज्यांना विषय विशेषतेची आवश्यकता नाही. / General issues on Environmental Ecology, Biodiversity and Climate Change – that do not require subject specialization.
➤ सामान्य विज्ञान
पेपर II अभ्यासक्रम / (Paper II Syllabus)
➤ आकलन / Comprehension
➤ संवाद कौशल्यासह परस्पर वैयक्तिक कौशल्ये / Interpersonal skills including communication skills
➤ तार्किक तर्क आणि विश्लेषणात्मक क्षमता / Logical reasoning and analytical ability
➤ निर्णय घेणे आणि समस्या सोडवणे / Logical reasoning and analytical ability
➤ सामान्य मानसिक क्षमता / General mental ability
➤ मूलभूत संख्या (संख्या आणि त्यांचे संबंध, विशालतेचे ऑर्डर इ.) (दहावी पातळी), डेटा व्याख्या (चार्ट, आलेख, सारण्या, डेटाची पुरेशीता इ. - दहावी पातळी) / Basic numeracy (numbers and their relations, orders of magnitude, etc.) (Class X level), Data Interpretation (charts, graphs, tables, data sufficiency, etc. – Class X level)
➤ मराठी व इंग्रजी भाषा आकलन कौशल्य (इयत्ता दहावी / बारावी पातळी) यासंदर्भातील प्रश्नांची चाचणी प्रश्नपत्रिकेत भाषांतर न करता मराठी व इंग्रजी भाषेतील परिच्छेदांद्वारे केली जाईल. / Marathi and English language comprehension skills (Class X/XII level) Questions relating to this will be tested through passages from Marathi and English language without providing cross translation thereof in the question paper.
MPSC Prelims Syllabus And Pattern PDF Download करण्यासाठी खालील बटनावर क्लिक करा
एमपीएससी अभ्यासक्रम (MPSC Syllabus) : एमपीएससी मुख्य परीक्षेचा नमुना (MPSC Mains Exam Pattern)
एमपीएससी प्रीलिम्सच्या पात्रतेनंतर उमेदवारांना एमपीएससी मेन्स परीक्षेस हजेरी लावावी लागते, परीक्षेचा नमुना व अभ्यासक्रम त्यानंतरच्या परिच्छेदात देण्यात आला आहे.
एमपीएससी मेन्स परीक्षा नमुना (MPSC Mains Exam Pattern) : एमपीएससी मेन्समध्ये सहा अनिवार्य पेपर असतात. पेपर १ व पेपर २ ही भाषाविषयक पेपर आहेत तर पेपर तिसरा, चतुर्थ, पाचवा व सहावा सर्वसाधारण अभ्यासाचा पेपर आहे. २०१२ मध्ये संपलेल्या एमपीएससी मेन्समध्ये (MPSC Mains Exam) कोणतेही पर्यायी विषय नाहीत. उमेदवार खाली दिलेल्या टेबलमध्ये एमपीएससी मेन्स परीक्षा नमुना पाहू शकतात.
| Paper No. | Subject | Total Marks | Standard | Medium | Duration | Nature of Paper |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Marathi & English (Essay/Translation/Precis) | 100 | 12th | English & Marathi | 3 hours | Descriptive |
| 2 | Marathi & English (Grammar/Comprehension) | 100 | 12th | English & Marathi | 1 hours | MCQs |
| 3 | General Studies I | 150 | Degree | English & Marathi | 2 hours | MCQs |
| 4 | General Studies II | 150 | Degree | English & Marathi | 2 hours | MCQs |
| 5 | General Studies III | 150 | Degree | English & Marathi | 2 hours | MCQs |
| 6 | General Studies IV | 150 | Degree | English & Marathi | 2 hours | MCQs |
महत्त्वाचे मुद्दे:
➤ ऑब्जेक्टिव्ह प्रश्नपत्रिकांमध्ये नकारात्मक चिन्हांकन आहे. / There is negative marking in the objective question papers.
➤ मुलाखत फेरीसाठी पात्र होण्यासाठी उमेदवारांनी सर्व पेपर देणे गरजेचे आहे. / Candidates need to attempt all the papers to qualify for the Interview round.
एमपीएससी अभ्यासक्रम (MPSC Syllabus): एमपीएससी मेन्स अभ्यासक्रम (MPSC Mains Syllabus)
पेपर I : मराठी आणि इंग्रजी (निबंध / अनुवाद / प्रेसीस)
विभाग १: मराठी ( ५० गुण)
➤ निबंध लेखन - दिलेल्या दोन विषय / विषयापैकी एकावरील निबंध (सुमारे 400 शब्द)
➤ अनुवाद - इंग्रजी परिच्छेद मराठीत अनुवादित करणे, अंदाजे १/२ पृष्ठ / २ परिच्छेद
➤ प्रेसीस लेखन
पेपर II: मराठी आणि इंग्रजी (व्याकरण आणि आकलन)
विभाग १: मराठी (५० गुण)
➤ व्याकरण - मुहावरे, वाक्ये, प्रतिशब्द / प्रतिशब्द, शब्द आणि वाक्यांची अचूक स्थापना, विरामचिन्हे इ.
➤ आकलन
◾ विभाग २: इंग्रजी (५० गुण)
➤ व्याकरण - मुहावरे, वाक्ये, प्रतिशब्द / प्रतिशब्द, शब्द आणि वाक्यांची अचूक स्थापना, विरामचिन्हे इ.
➤ आकलन
पेपर III: सामान्य अभ्यास (General Studies) I (इतिहास आणि भूगोल) (१५० गुण) इतिहास (History)
पेपर IV : सर्वसाधारण अभ्यास दुसरा (General Studies II)(भारतीय घटना व भारतीय राजकारण आणि कायदा) (१५० गुण)
पेपर V : सर्वसाधारण अभ्यास तिसरा (General Studies III) (मानव संसाधन विकास आणि मानवाधिकार) (१५० गुण)
पेपर VI : सर्वसाधारण अभ्यास चौथा (General Studies IV)(अर्थव्यवस्था व नियोजन, विकास आणि कृषी अर्थशास्त्र, विज्ञान आणि तंत्रज्ञान विकास) (१५० गुण)
MPSC Mains Syllabus And Pattern PDF - Download करण्यासाठी खालील बटनावर क्लिक करा
स्पर्धापरीक्षा देणाऱ्या मित्र आणि मंडळीनो तुम्हाला या लेखातून समजलंच असेल कि एमपीएससी अभ्यासक्रम (MPSC Syllabus) , एमपीएससी प्रीलिम परीक्षा (MPSC Prelims) , एमपीएससी मुख्य परीक्षेचा नमुना (MPSC Mains Exam and Pattern) अशी आशा करतो .जर तुम्हाला शंका असतील तर कंमेंट करून कळवू शकता तसेच हे आर्टिकल बद्दल आणखी माहिती हवी असल्यास नक्कीच विचारू शकता. जोश मराठी डॉट कॉम (www.joshmarathi.com) नेहमीच तुमच्या मदतीसाठी तयार असेल.
🔅 खालील लेख MPSC स्पर्धा परीक्षा देणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी खूप महत्वाचे आहेत :
👉 नक्की वाचा >> MPSC Exam म्हणजे काय ? पात्रता (MPSC Exam Eligibility) ? || Spardha Pariksha
👉 नक्की वाचा >> MPSC राज्यसेवा Interview ची तयारी व मार्गदर्शन (Guidance)
टिप्पणी पोस्ट करा